Hattat Mustafa Halim Özyazıcı Hayatı ve Sanatı - 3

Davetiye ön çalışması

Mıstarlı krem renkli kâğıda Türkçe ve Fransızca kurşun kalemlidir.

İç tabela kalıp ön çalışmaları

Ketebehû Halim imzalı, sülüs hatlı, krem renkli kâğıda, siyah mürekkeplidir.

Ön çalışmanın sol üst köşesinde “Mehtâb, Mehtâ, Mehtâ, Mehtâb, Divan-ı Hümâyûn Mühimme Mühimme Kalemi hulefâ-yı esbakı, Matbaa-i Askeriye hattatlarından (…) Mustafa Halim Efendi, hulefâ-yı, hulefâ-yı esbakı, hattatlar, tlar, tlarından, bu, bu kere taraf-ı zî-şeref-i hazret-i padişahîden” yazılıdır.

Mücellidhâne (sülüs)

Ketebehû Halim imzalıdır.

“Kalem Odası”

Mücellidhâne [1]335

“Makine Dairesi”

Tabela Çalışmaları

Tabela kalıbı

Halim imzalı, krem renkli kâğıda siyah mürekkeplidir. Zeminde yer yer kurşun kalemle metin izlenmektedir. Altındaki kurşun kalemle “Arkası kırmızı, yazılar beyaz, kenarı yeşil” notu yazılmıştır.

Muallim İsmail (celî sülüs) Saatçı (rik‘a)

40 40

Tabela kalıbı

Mülaj kâğıda kırmızı mürekkeplidir.

Doğan

Ticaretevi

Ragıb Bahaeddin

Tabela kalıbı

halim imzalı, krem renkli kâğıda siyah mürekkeplidir.

“Anadolu Kulübü” (celî sülüs)

[1]337 [1921]

Tabela kalıp ön çalışması

Halim imzalı, mulaj kâğıdına mıstarlı, kurşun kalemli ve kırmızı mürekkeplidir.

“Doktor K. Nazaretyan” (celî ta’lik)

“Muayenehanesi» (nesih)

Tabela kalıbı

Krem renkli kâğıda, kırmızı mürekkeplidir.

“Sami Edhem ve Şürekâsı”

Afiş Çalışmaları

Halim Efendi’nin çalışma yaptığı alanlardan biri de afişlerdir. Kendisine gelen afiş siparişlerini, yazı çeşitlerindeki maharetini göstererek ortaya çıkarmıştır. Ayrıca yapmış olduğu çalışmaların altına tasarıma katkı sunmak amacıyla renk tercihini de bildiren not düşmüştür. Afişlerdeki yazı çeşitliliği, öneri notları ve vurgular Halim Efendi’nin tasarım yönünü de göstermektedir.

^¿Z^u xv

Afiş ön çalışması

krem renkli mıstarlı kâğıda, kurşun kalemle yapılan ve ön hazırlığı da görülen çalışma siyah mürekkeplidir.

“Muallimler Cemiyeti Müsameresi” (celî sülüs)

“27 Mart Perşembe günü ve gecesi” (rik‘a)

Afiş

Halim imzalı, krem renkli kâğıda siyah mürekkeple basılmıştır.

Kadıköy Hale Sineması’nda (rik’a)

15 Şubat Cuma gününden itibaren (rik’a)

Nişanlılar (nesih)

İtalyan Şair-i Aʻzamı Alessandro Mançoni’nin şaheseri (rik’a)

Muazzam ve muhteşem bir abide-i sanat (rik’a)

Afiş

Halim imzalı, krem renkli kâğıda siyah mürekkeple basılmıştır.

Elhamra Sineması (nesih)

14 Şubat Perşembe akşamından itibaren (rik’a)

S.O.S. (Latin)

Tahassür Adası (nesih)

Lya De Putti’nin eseri (rik’a)

Ayrıca: Louis, “Korsanlar Arasında” komedi; “Türk Gazetecileri İzmir’de” (rik’a)

Afiş

Krem renkli kâğıda siyah mürekkeple basılmıştır. Afişin en altına kurşun kalemle “resim ve yazılar kırmızı olacak” notu düşülmüştür. Bu not matbu afişin deneme baskısı olduğunu düşündürmektedir.

Ehram Ticarethanesi (sülüs)

Behçet Mısırlı ve Mustafa Eşref (rik’a)

Her nevi tuhafiye – Ayakkabı ve saire (nesih)

İzmir Hükümet Caddesi’nde, numara 46 (rik’a)

Reklam Çalışmaları

Halim İmzalı, Elhamra Sineması’na ait broşür

CHAUSSURES BALLY

SELON LA DERNIERE MODE ET POUR TOUTE SAISN SE TROU VEN ! DANS

NOTRE MAGASIN

»146 Am M!<mt»W>Ftl-m'IBOH m « rtrn» « C___

AHASTA»»« CntMHlUlL»/l’! j im ak^u--

H POUR FEMMES ET HOMMES ET ENFANTS

Reklam Çalışması

Halim imzalı, bej renkli mührelenmiş kartona siyah mürekkeplidir. Yazı Latin harfle tekraren yazılmıştır.

Reklamın çerçeveleri ve resim de Üstad tarafından yapılmış olmalıdır.

Çerçeve dışında altta: “İstanbul Bâbıâli, Hattat Halim 24” yazısı okunmaktadır.

En altta kurşun kalemle yapılacak ölçüsü “15.50x26” olarak belirtilmiştir.

İstanbul Kundura Mağazası (sülüs)

Cemil (dîvânî istif)

Sol üstte: Bally Marka (sülüs istif)

İzmir - Arasta 291, Şekerciler - 5 (nesih)

Her mevsime göre en son moda zenne, erkek ve çocuk kunduraları (rik’a)

Ve bilhassa maruf “Bally ve Istar” marka ayakkabıları bulunur. (rik’a)

Metanet ve zarafet mağazamızın yegâne prensibidir. (nesih)

Reklam / logo çalışması

Kurşun kalemle altta “4,5 santim”, üstte “Adapazarı Merkezi” notu düşülmüştür.

“Umum” (nesih)

“Ayakkabıcı” (sülüs)

“Sanatkârânı Cemiyeti” (nesih)

“Adapazarı Merkezi” (nesih)

Halim imzalı, Fiat otomobillerine ait broşür

Halim imzalı, Fiat otomobillerine ait broşür

Aspirin reklam çalışması

Halim imzalı, beyaz kâğıda siyah mürekkeplidir. “Aspirine Bayer Tabletleri” (sülüs)

Halim imzalı, beyaz kâğıda siyah mürekkeplidir.

“Aspirine Bayer Tabletleri” (sülüs)

“Müstahzarın halisini ve en iyi cinsinden olduğunu kırmızı” (rik’a)” bandrollü asıl ambalajı ile temin edilir.” (rik’a)

“Diğer herhangi şekilde ambalajı reddediniz.” (rik’a)

Halim imzalı, iki dile yazılmış matbudur. Yazıların tamamı Üstad tarafından yazılmış olmalıdır. “Bayer’in Aspirine Tabletleri” (sülüs) “Her dürlü vecaʻ ve ıztırabları teskin eder.” (rik’a)

Plak Zarfı Çalışması

Halim Üstad’ın imzasının bulunduğu diğer bir çalışma alanı ise plak zarflarıdır.

Türkiye’nin ilk plak fabrikası olan Orfeon Record firmasının plak zarflarını da yazan Halim Üstad tasarımını da kendi yapmış olmalıdır.

Matbu plak zarfı

Halim imzalı, sülüs, nesih ve rik’a hat yazılı, krem kâğıda siyah mürekkeple basılmıştır.

Orfeon Record

Tabii sada çıkarır. Dünyanın en sağlam plağıdır.

Memleketimizin en maruf artistler ile ve en müntehib eserler

Türk Mamulatı

Galata Feniks Matbaası

Matbu plak zarfı

Halim imzalı, sülüs, nesih ve rik’a hat yazılı, krem kâğıda siyah mürekkeple basılmıştır.

Orfeon Record

Tabii sada çıkarır. Dünyanın en sağlam plağıdır.

Etiket Çalışmaları

Halim Üstad’ın yapmış olduğu etiket çalışmalarından biri fişekler içindir. Yazıların uzun ve uygulama alanının küçük olması zor bir çalışma olduğunun göstergesidir. Burada verilen örneklerde yapılacak etiket siparişi görülmektedir. Bu sipariş kâğıdında, Halim Efendi’nin kurşun kalemle aldığı notlar da görülmektedir.

Etiket çalışması

Halim imzalı, sülüs ve rik‘a hatlı, beyaz kâğıda siyah mürekkeplidir.

Türkiye Cumhuriyeti

Barut, fişenk ve Av Saçması İnhisarları

Büyük Yabani Hayvanata Mahsus Av Kurşunu

Çap: 12, Aded: 10

Fişenklerin suret-i ihzârı: Barutun üzerine bir mukavva kapak ve bunun üzerine bir yağlı tıpa ve en üste evvelce bağlanmış kurşun konulur.

Kovan ağzının büzülmesi lüzumlu değildir.

Barut hakkı:

T dumansız barutuyla 2,1 gram

Taneli dumansız barutuyla 1,9 ilâ 2 gram

Kara av barutuyla 5 ilâ 5,5 gram

Kurşunun sıkleti: 39 gram

15 metrede alacağı sürat-i vasatiye 219 metre Tazyik-i vasatî: 275 kilogram

‘ <>AX /

Etiket sipariş yazısı

Kurşun kalemle yazılmıştır.

Fişek etiketlerine yazılacak yazının ne olacağının belirtildiği sipariş belgesinde Halim Efendi, kâğıdın sağ altına kurşun kalemle “Türkiye Cumhuriyeti, Av ve Rovelver Fişekleri İnhisarı” yazılacağını ve bunun da “Bu yazı yalnız altındaki ikisine ve yukarıdan birlisine yazılacak. Diğerlerine yalnız numara yazılacak” şeklinde açıklamasını yapmıştır. Bu açıklamada da belirttiği gibi dokuz numaralı çizimin içine “Türkiye Cumhuriyeti, Av ve Rovelver Fişekleri İnhisarı” yazısını uygulamıştır.

Fişek etiketi

Halim Efendi’ye verilen siparişin uygulanmış şeklidir. 10 ve 9 numaralara uyguladığı fişek etiketlerin basılmış halleridir.

Türkiye Cumhuriyeti

10

Av ve Rovelver Fişenkleri İnhisarı

Türkiye Cumhuriyeti

9

Av ve Rovelver Fişenkleri İnhisarı

Vinyet Çalışmaları

Vinyet bir çeşit mühürdür. Kapama etiketi gibi de kullanılır. Hazırladığı vinyetler Alaaddin Matbaası’nda basılmaktadır. Üstad bu matbaanın başlıklarını ve reklamını da hazırlamıştır.

“Alaaddin (Halim)

İstanbul Bâbıâli karşısı, numara 45 Lüks Etiket ve Klişe İmalathanesi”

“Alaaddin (Halim)

Türk Meşheri Çinkografhanesi

Bâbıâli karşısında, numara 45”

“Alaaddin Klişe Fabrika ve Matbaası”

Üstte solda:

“Matbuat Müdüriyet-i Umumiyesi”

Ortada sağda:

“Mensucat-ı Dâhiliye

Merzifon

Kefelizade Hasan Tahsin”

Üstte ortada:

“En müntehab çiçeklerden müstahzar lavanta.

Müncî-i A‘zam Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri

Halim”

Üstte sağda:

“Mîr Ali Zahîr Han-ı Hümâyûn 1341”

Altta:

“Alaaddin Matbaası”

Türkiye Cumhuriyeti Nafia Vekaleti

İstanbul Barosu

İmzalı, kırmızı gofre, yazılar siyah zeminlidir.

Adliye Vekâleti – İhsâiyât ve Müdevvenât-ı Kanuniye Müdüriyeti “Halîm” – Ankara 1 Eylûl 1340 [1 Eylül 1924] (Ta‘lik ve nesih) Cerîde-i Adliye’nin Eylül 1340 [Eylül 1924] tarihli sayısı üzerine tatbik edilmiştir

Tayyare Piyangosu Çalışmaları

Tayyare Piyangosu, 3 Aralık 1925 tarihli Türkiye dahilinde piyango keşîdesinin münhasıran Tayyare Cemiyeti’ne ait olması hakkındaki önergenin 9 Ocak 1926’da meclis tarafından kabulünden sonra düzenlenmeye başlamıştır. Tayyare Piyangosu daha sonra Milli Piyango olarak günümüze kadar basımına devam etmiştir. Tayyare Piyangosu, satışa sunulan biletlerde ve talihlilerin belirtildiği listelerde Halim Efendi’nin yazılarını kullanmıştır.

Halim Efendi, kısıtlı ya da küçük alanlarda çeşitli yazı türleriyle sanatındaki maharetini göstermiştir.

“Kısmet” yazılı çekilişte kazananların matbu listesi İkinci Plan

Türk Tayyare Cemiyeti’nin İkinci Tertib Büyük Piyangosu

50.000 numarada 25.000 ikramiye ve 6 mükâfat vardır.

İşbu planda irâe edilen ikramiye mükâfat ve amortilerden hiçbir tevkifât yapılmayacaktır.

Kısmet

Türk Tayyare piyango biletlerinin kupür satış mahalli

Kısmet Gişesi tarafından bastırılan ikramiyeleri gösteren liste de Halim Efendi tarafından hazırlanmıştır. Halim Efendi’nin imzası, sol üst köşede kırmızı olarak eski yazıyla yazılmış “Kısmet” yazısının altındadır. Kısmet yazısının altında Latin harfleriyle de “Kısmet” yazmaktadır. Kısmet Gişesi, o dönemde diğer piyango gişeleri gibi bol reklam yapan gişelerdendir. Hazırlatmış olduğu liste aynı zamanda kendi reklamıdır. Halim imzası da bu amaçla seçilmiş olmalıdır. Çünkü Halim imzası aynı zamanda Türk Tayyare Cemiyeti’nin Büyük Piyangosu’na ait biletlerde de bulunmaktadır.

Kısmet Gişesi’nin hazırlattığı bu listede, 1927 yılında şubat, mart, nisan, mayıs, haziran ve temmuz aylarına ait altı keşîdenin ikramiyeleri belirtilmiştir. Listenin sağ üst köşesinde Tayyare Cemiyeti’nin logosu yer alır.

Tayyare Cemiyeti’nin 1927 senesine ait ikinci büyük piyangosuna ait bilette Halim Efendi’nin imzası Türk Tayyare Cemiyeti’nin Büyük Piyangosu yazısının sol altındadır. Piyango, 11 Nisan 1927 tarihinde çekilecektir. İlgili biletin fiyatı 150 kuruştur. Üçüncü keşîde olan ikramiyeye ait bilette, çıkan ikramiyenin onda birinin alınacağı belirtilmiştir.

Türk Tayyare Cemiyeti’nin Büyük Piyangosu

1927 Senesine Mahsus İkinci Büyük Piyangodur.

Üçüncü Keşîde 11 Nisan 1927

Tayyare Cemiyeti’nin 1927 senesine ait ikinci büyük piyangosuna ait bilette Halim Efendi’nin imzası Türk Tayyare Cemiyeti’nin Büyük Piyangosu yazısının sol altındadır. Piyango, 11 Temmuz 1927 tarihinde çekilecektir. İlgili biletin fiyatı 200 kuruştur. Altıncı keşîde olan ikramiyeye ait bilette, çıkan ikramiyenin onda birinin alınacağı belirtilmiştir. Piyango biletinin altında ve üstünde Tayyare Piyangosu yazısı ve üst köşelerde Tayyare Cemiyeti’nin logosu yer almaktadır. Kırmızı tonun ağırlıklı olduğu bilet diğer biletlere göre daha süslüdür.

Türk Tayyare Cemiyetinin Büyük Piyangosu

1927 Senesine Mahsus İkinci Büyük Piyangodur.

Altıncı Keşîde 11 Temmuz 1927

Hisse Senedi ve Poliçe Çalışmaları

Yazı yazabilme kabiliyeti hiç şüphesiz el becerisi ve zihin gücüne bağlıdır. Ancak bu kabiliyet aynı zamanda tekrar, deneyim ve disiplinli çalışmayla da desteklenmelidir. Kamışın ya da kalemin hatasız ve pürüzsüz ilerlemesi, bağlı harfler ile uyumu ortaya çıkan çalışmanın mükemmelliğini gösterir. Birçok alanda, çok sayıda eser veren Halim Efendi, tüm bu kabiliyetlerin toplandığı ender bir şahsiyettir.

Halim Efendi’nin yazıdaki becerisi yazmış olduğu yazıların kompozisyonuna da yansımıştır. Aynı zamanda bir tasarım ürünü olan bu belgelerin çeşitli kuruluşlara ait olması onun yazı dünyasında ne denli beğenilir olduğunu göstermektedir. Halim Efendi’nin her yazısı aynı zamanda birer logo görünümündedir.

İstanbul Umum Sigorta Şirketi’ne ait olan sigorta temdit senedinde sülüs, nesih ve rik’a yazı çeşitleri kullanılmıştır. Evrak 1927 yılına aittir.Halim Efendi’nin imzası Umum Sigorta Şirketi yazısının sonunda, alttadır. Halim Efendi bu yazısını gölgeli olarak tasarlamıştır. Nalbant Ahmet Ağa’nın dükkân ve evine ait mukavele uzatma senedinin ön yüzünün yarısı Halim Efendi’nin yazısı olup alt kısım matbaa harfleridir.

İstanbul (sülüs)

Umum Sigorta Şirketi (sülüs)

Türk Anonim Şirketi (rik‘a)

^^^^^^^^.^^X

SOCIÉTÉ ANONYMEJURQUE

Si$» Entrai: CONSTANTINOPLE

Constituée conformement 4 la dèciiMn do CônaeH de* Ministre» en date du 18 Octobre 1M1

Capital de la Société: t,000,000 Livres Turques

IMaé an 20.000 action« au porteur de 90 u*re* eurque* Oxacuna

' W^!i@ / / --ut ^X V xAi-J^Ax «v	1 tesifcma&v^		<1 iSfe^Söfci^t^ ' î ■	1 ^^^â
	rf --ui ^X TS Ax-^-^X AU		- Ui ^X TA ^JÜ^^X Air	i # X TV :ä£_ä-<Aäx au		• • • 1A i # X iÄÄsews w»
t^^^ôj# ; i & X T6 aXü^üvxcx av	A^:£SJ£!lyÎÖl&!!’ --ut #X Tt □X/-^>»iAÂx		' "ji^-^^—&l&l£i’ 1 / • • u t # X rx                a«*	' M^^JSj^<i>1Âv&» ^ - -ut ^X TV aXt^’irtf! "«Y		^J^^^şŞ^A&fâ^» ^ • • t A1 £ X T' iyLi:<Üt^> An
	' ^«^¿^^ '		. Wim^iüiiô! î	1 ^jti^çi^ylüilSE» 1 ^ • • 1 A ' t#x z TV ¿¿¡¿^¿¿¿^cfe An		■ ^èti^ë^i^Ôiô^^ ■ .^ "M^ t^X y H EÄiXäÄiWi "•
^ • • 1 A ' &X 1 Y. :Aa^ü..A^ a»	^ ••U' hX tt Ax-Jir-rÀ^ AA		^ --ut #X YA iA££±*VT& A«r

Karadeniz Orman İşletme Türk Anonim Şirketi hisse senedi

Polis okulu diploması

Halim imzalı, 1927 tarihli, sülüs, nesih, dîvânî ve rik‘a hatlı, kırmızı, siyah mürekkepli matbudur. Ders isimleri nesih, diploma metni dîvânî, hocaların sıfatları rik‘a hatlıdır.

Diploma başlığı: Türkiye Cumhuriyeti (sülüs, ay-yıldız içinde), İstanbul Polis Mektebi Şehâdetnâmesi (sülüs).

Hukuk fakültesi diploması

Matbu diplomanın boş yerleri siyah mürekkeple yazılmıştır. Yarım kalmış diploma Üstad’ın terekesinden çıkmıştır. Koleksiyonda bulunan ve daha önce yayınlanmış yazışmalardan Üstad’ın İstanbul Üniveritesinin Tıp, Hukuk, Edebiyat gibi fakültelerin diplomalarının boş kısımlarını doldurduğu anlaşılmaktadır. Yayınlanan diplomanın özelliği sonradan boş kısımlara yazılan siyah mürekkepli ıslak yazılar ile matbu yazıların aynı olmasıdır. Hukuk Fakültesi diplomalarının matbu kısımlarının da Hattat Halim tarafından düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Sülüs, dîvânî, nesih, ta’lik, rik’a hatlı olup krem renkli kâğıda siyah, kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Kurşun kalemle neler yapılması gereğine dair notlar düşülmüştür.

Diplomanın yazılar dışında tasarımının tamamı Hattat

Halim tarafından hazırlanmıştır. Bu bölümde yer alan iki diploma çalışması da onun tarafından iki defa yazılmıştır. İki diploma arasındaki yazı ve tasarımları adeta fotokopi çekilmiş gibi birbirlerine çok benzemektedir.

Diplomanın basılı örneğine rastlanmamıştır.

Diploma ön çalışma başlığı:

“Türkiye Cumhuriyeti” (sülüs), “Umûr-ı Şerʻiyye ve Evkâf Vekâleti” (nesih), “Dârülhilâfe Medresesi Tâlî Kısm-ı Evveli” (dîvânî), “Ehliyetnamesi” (tal’ik), kurşun kalemle “şehadetnamesi yazılacakdır” notu düşülmüştür.

Diploma ön çalışma başlığı:

“Türkiye Cumhuriyeti” (sülüs), “Umûr-ı Şerʻiyye ve Evkâf Vekâleti” (nesih), “Dârülhilâfe Medresesi Tâlî Kısm-ı Sânî” (dîvânî), “Ehliyetnamesi” (ta’lik), kurşun kalemle “şehadetname yazılacakdır” notu düşülmüştür.

Harita Çalışmaları

Öğrencilik dönemi harita çalışmaları

Gülşen-i Maârif Rüştiyesi’nde okuduğu yıllarda 1328-1332 [1912-1916] yapmış olduğu ödevler arasında yer alan haritaları, ustalık dönemi çalışmalarıyla mukayese açısından yayınımızın bu bölümüne alınmıştır. İnce pelür kâğıtlara siyah mürekkepli ve boyalı haritaların çizimi ve yazıları Hattat Halim’e aittir.

Osmanlı’nın ilk dönem harita çalışması

Üçü Mustafa Halim, biri Halim olmak üzere dört imzalı, Osman Gazi’nin irtihâlinde bıraktığı Osmanlı mülkünün hudutlarını belirten çalışmada, “Gülşen-i Maarif Mektebi müntehî sınıf talebesinden Mustafa Halim, fî 28 Teşrîn-i Sâni sene [1]329 [11 Aralık 1913] / sene Hicri 1332 [1913]” yazısı bulunmaktadır.

*

İki farklı yazılı Halim imzalı çalışmada kurşun kalemle “Ah Rumeli sen ‘gönül utanmaz’ derdin, Türk oğlu inan uyanmaz” notu okunmaktadır.

Kuzey Afrika harita çalışması

Halim imzalı çalışmada en altta solda:

“Fî 16 Kânûn-ı Sânî sene [1]328 [29 Ocak 1913] Perşembe” notu okunmaktadır. “Afrika

Mısır, Trablusgarb, Tunus, Cezayir, Fas”

Amerika harita çalışması

Halim imzalı çalışmada “116 (Üstad’ın okul numarası) Halim” ve haritanın altında kurşun kalemle “Şâyân-ı takdir ve tahsindir. Çalışan daima ışıktır. Kemal” övgü notu düşülmüştür.

Ustalık Dönemi Harita Çalışmaları

Türkiye Haritası

Mustafa Halim imzalı olup matbu harita başlığında “Misak-ı Milli, Türkiye Millet Meclisi Hükümeti Haritası, Sahip ve Naşiri: Kitabhane-i Sudi, Mikyası: 2.250.000” yazılıdır.

■Mgn

^^^^^¿^^¿ûi^

Harita kitap kapağı

Halim imzalı, matbu kapak başlığında “Beş Kıta Coğrafyası, Avrupa” yazılıdır.

Harita kitabından sayfa örnekleri

Matbu haritaların her sayfasında Hattat Halim imzası bulunmaktadır. Harita başlıklarında yukarıda: “Trablusgarp, Tunus, Cezayir ve Fas”, aşağıda ise “Cezayir-i Hind ve Malezya” ile “Garbî Afrika” yazılıdır.

Cep takvimi (Takvim-i sâl)

Halim imzalı, 1925/1926 tarihli, cep kitapçığı şeklinde matbudur.

“Takvim-i Sâl” (sülüs), “25 Şa‘bani’l-muazzam sene 1343 ila 6 Ramazân-i’l-mübarek sene 1344 ve sene 1341 Maliye; Matbaa-i Kırımî Yusuf Ziya -Bayezid Çadırcılar Caddesi 109” (nesih) 73’üncü sayfada enine olarak bir çerçeve içinde: “Medresetü’l-Hattatîn Hatt-ı Celî Muallimi Hakkı Bey tilmîzi Hattat Mustafa Halim. Hutût-ı mütenevvi‘a-i İslâmiye ve Müneccimbaşı Takvimi Muharriri. Bâbıâli: Resne Fotoğrafhanesi karşısı, numara 24” yazısı yer almaktadır .

Duvar takvimi çalışması

^^dzaniilntubatel

$< uanelmuazzamVMÜSv*

2 36

7 26

IMSHK saat OdmM 12 [49

E.

V.

ÖYLE saat tu*»»*		İKİNDİ i** t wtoto		yersiz ■-*•1 AHıKM		Rh^mEzani 3M2 tht^lM»
2	36	9	^7	1	39	12	00
7	26	1+	38	18	29	16	50

E.

V.

KANUNUSANİ

seftEİnesMİye stuei nicn¡yei K. ruzi krsi^

1950     13^8      55

Takvim ön çalışması

Hattat Halim’in duvar takvimi ön çalışmasının siyah mürekkepli ve kurşun kalemli bitirilmiş halidir. Ön çalışma takvimin yapılış aşamasını açık bir şekilde göstermektedir. Takvim şablonu daha önceden kurşun kalemle hazırlanmıştır. Çizmiş olduğu hiza çizgileri dışına çıkmadan metni hazırlamış, bazı rakamlar yazma denemeleri yapmıştır. Ayrıca Halim Efendi, sol tarafta görüldüğü üzere günlerin ve rakamların da şablonlarını çıkarmıştır.

Takvim ön çalışması

Bej renkli kâğıda kurşun kalemle takvimde yer alacak ay isimlerinin ön çalışmasıdır.

Takvim yaprağı

Hattat Halim imzalı, 1930 tarihli matbudur.

Hattat Halim’in takvim yapraklarına yazmak için seçtiği özlü sözler

Kı̇ tap kapaği ve çalışması

Halim imzalı, “Pul Albümü” yazılı kitap kapağının siyah mürekkeple hazıranmış çalışması ve matbu kapağı.

Kı̇ tap kapaği ve çalışması

Halim imzalı, “Yeni Kitap” yazılı kitap kapağının siyah mürekkeple hazırlanmış çalışması ve matbu kapağı.

Kitap kapağı, iç sayfası ve çalışması

Halim imzalı, yeşil renkli basılı kitap kapağı: “Kur’ân-ı Kerim Elifbası (sülüs); Ali Haydar” (ta’lik) yazılıdır.

Kur’ân-ı Kerim Elifbası kitabının 3’üncü sayfasının siyah mürekkepli çalışması ve basılmış örneği.

Yayın kapağı ve çalışması

Halim imzalı, “İstanbul Konservatuvarı” yazılı yayın başlık çalışması ve basılmış örneği.

Logo Çalışmaları

Türkiye Cumhuriyeti logo tasarımları

Hattat Halim’in resmî kurumlara yapmış olduğu başlık, mühür ve kaşe çalışmalarında en önemli yeri Türkiye Cumhuriyeti yazıları almıştır.

Sülüs istif ön çalışması

“Türkiyâ Büyük Millet Meclisi Hükûmeti”

Sülüs istif ön çalışmaları

Siyah mürekkepli ve kurşun kalemli “Türkiye Cumhuriyeti” ön çalışmaları.

Sülüs istif bitmiş çalışma

Halim imzalı siyah mürekkepli “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı sülüs mühür çalışmasıdır.

Sülüs istif ön çalışması

Siyah mürekkepli ve kurşun kalemli konturlu “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı ön çalışma

Sülüs istif başlık

“Türkiye Cumhuriyeti” yazılı çalışmanın gofreli olarak zarf arkasına basılmış örneği.

Tamamlanmış dîvânî ı̇stı̇f çalışma

Halim imzalı, siyah mürekkepli “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı muhtemelen başlık çalışması.

Dîvânî ı̇ stı̇ f başlıklar

Biri Halim imzalı “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı matbu başlıklar.

Tamamlanmış sülüs çalışmalar

Halim imzalı, krem renkli kâğıda tashihli siyah mürekkeple “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı bitmiş başlık / kaşe çalışmaları.

Sülüs başlıklar

İkisi Halim imzalı “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı matbu başlıklar.

Sülüs başlıklar

“Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti” yazılı matbu başlık.

Dîvânî başlık çalışması

Krem renkli kâğıda tashihli siyah mürekkepli “Türkiye Cumhuriyeti” yazılı tamamlanmış başlık / kaşe çalışması.

İmar ve İskân Bakanlığı ile ilgili çalışmaları

Bakanlığın bütün önemli mevkilerinin başlık ve mühürlerinin hepsi Hattat Halim tarafından yapılmıştır. Beyaz kartona siyah çini mürekkepli çalışmaların hepsinde Halim imzası bulunmaktadır. Üstad ayrıca, aynı Bakanlığa ait kimlik çalışması da yapmıştır.

Koleksiyonumuzda bulunan Bakanlığın diğer çalışmalarının listesi şöyledir:

Mühür çalışmaları: Hukuk Müşavirliği, Heyet-i Fenniye Şubesi, İhsâiyyât Memurîn Müdüriyeti, Sevkiyât ve Nakliyat Müdüriyeti, İnşaat ve Tamirât Müdürü, İaşe Müdüriyeti, İdare ve Levâzım Memurluğu, Mübâdele-i İmar ve İskân Müfettişliği, Evrâk Müdürü, Evrak ve Muhaberât Müdüriyeti, İskân Müdürü, Kalem-i Mahsus ve Muamelat Müdürü, Muhasebe Müdüriyeti, Sevkiyât ve Nakliyat Müdüriyeti, İmar Müdüriyet-i Umumiyesi, Birinci Mıntıka Müdüriyeti, İkinci Mıntıka Müdüriyeti, Üçüncü Mıntıka Müdüriyeti, Dördüncü Mıntıka Müdürü, Beşinci Mıntıka Müdüriyeti, Altıncı Mıntıka Müdürü, Altıncı İmar ve İskân Mıntıka Müdüriyeti / İaşe Memurluğu, Dokuzuncu Mıntıka Müdüriyeti, Dokuzuncu İmar ve İskân Mıntıka Müdüriyeti / İaşe Memurluğu, Dokuzuncu İmar ve İskân Mıntıka Müdüriyeti / İskân Memurluğu, Sekizinci İmar ve İskân Mıntıka Müdüriyeti / İaşe Memurluğu, Onuncu İmar ve İskân Mıntıka Müdüriyeti / İaşe Memurluğu

Başlık çalışmaları: Hukuk Müşavirliği, Heyet-i Fenniye Şubesi, İhsâiyyât Memurîn Müdüriyeti, Muhasebe Müdüriyeti, Hıfz-ı Sıhha Mütehassıslığı, Sevkiyât ve Nakliyat Müdüriyeti, İnşaat ve Tamirât Müdüriyeti, İaşe Müdüriyeti, Mübadele İmar ve İskân Müdüriyet-i Umumiyesi, Muhacîrin Müdüriyeti, İdare ve Levazım Memurluğu Evrak Müdüriyeti, İmar Müdüriyet-i Umumiyesi, İstanbul Mıntıkası Müdüriyeti, Trakya Mıntıkası Müdüriyeti, Birinci Mıntıka Müdüriyeti, İkinci Mıntıka Müdüriyeti, Dördüncü Mıntıka Müdüriyeti, Beşinci Mıntıka Müdüriyeti, Altıncı Mıntıka Müdüriyeti, Yedinci Mıntıka Müdüriyeti, Sekizinci Mıntıka Müdüriyeti, Onuncu Mıntıka Müdüriyeti

Matbu kimlik kapağı

Halim imzalı, 1925 tarihli matbu kimlik kapağıdır.

“Türkiye Cumhuriyeti” (sülüs)

“Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti” (rik‘a)

“Mübadele ve Muhaceret Tarîkiyle Gelen Ahaliye Mahsus Hüviyet ve İskân” (nesih) “Cüzdanıdır.” (ta’lik)

Başlık çalışması

“Türkiye Cumhuriyeti “Halim” (sülüs)

“Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti” (rik’a)

“…Şubesi …Umumî ...Hususî” (nesih)”

Mühür çalışması

“Türkiye Cumhuriyeti” (sülüs) “Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti” (sülüs) “Halim” (imza)

Başlık çalışması

Halim imzalı, beyaz kartona siyah mürekkeplidir.

“Muhâmî” (sülüs)

“İbrahim Ethem” (rik’a)

“İbrahim Ethem” yazılı klişe

“İbrahim Ethem” yazılı kartvizit

Milliyet

Müessesâtı

Bâbıâli Caddesi’nde

Daire-i Mahsusa

Milliyet

Siyasî Yevmî Gazete

İdarehanesi: Bâbıâli

Caddesi’nde Vatan Matbaası

Telgraf Adresi: İstanbul Milliyet

Telefon: İstanbul 37

Makbuz Numarası

Milliyet Müessesâtı

Türkçe ve Fransızca Siyasî Yevmî

Gazete - Matbaa ve Çinkografhane

Bâbıâli Caddesi’nde Daire-i Mahsusa

Telgraf Adresi: İstanbul - Milliyet

Telefon İstanbul:

407 Başmuharrir ve Müdüriyet

37 Heyet-i Tahririye

67 İdare ve Matbaa

İsim İstif Çalışmaları

İsim çalışmaları mühür veya başlık olarak kullanılmıştır.

Ön çalışma

“Kenan Esad” (aynalı sülüs)

İsı̇ m teklı̇ fı̇ çalışması

Halim imzalı, Doktor Ahmet Kâmil için nesih, ta’lik, rik’a ve sülüs istif hatlı çalışmaların beyaz kâğıda siyah mürekkepli denemelerin teklifidir. Müşterinin, beğendiği yazı çeşitleri daire içine alıp kırmızı kalemle: “Kırmızı ile çevrilmiş olanları istiyorum, ısmarlayınız. Zahmetinize çok teşekkür ederim kardeşim” notu düşülmüştür.

Doktor (nesih) Ahmet Kâmil (ta’lik)

Doktor (rik’a) Ahmet Kâmil (sülüs istif)

“Kiğılı Mehmet Şakir b. Hüseyin -1329” (sülüs istif)

“Halim”

“Abdullah Galib - 1340” (sülüs istif) “Halim”

“Ulviye Ziya Somer”(dîvânî istif)

“es-Seyyid Mehmet b.- Halid b. Hakkı – 1347” (ta’lik)

HATTAT HALİM HAYATI ve SANATI 233