"FontForge" ile Türkçe Karakter Destekli Font Üretmek

İstanbul'un sokak tabelalarında kullanılan fontun bilgisayardaki halini bulmak istedik. Fakat hiçbir yerde denk gelemedik. Farklı ortamlarda paylaşılan ve resmî olmayan bilgilere göre, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu fontu özel olarak tasarlatmış ve font piyasada kullnımda değil. Biz de işin zor olanını seçtik: Sokak tabelalarının fotoğrafını çekip perspektif bozulmaları düzeltip Font Forge adlı açık kaynak kod uygulama ile yeniden oluşturmak.

Font oluştururken öncelikle, fotoğraflardaki perspektif bozulmaları Photoshop'ta en aza indirmeye çalıştık. Ardından Illustrator'da fotoğrafları referans alarak ölçülü çizimler ürettik. Ardından bu harf kümelerini alt ve üst sınır çizgileri belli olacak şekilde "Window > Asset Export" komutu ile "Varlıkları Dışarı Aktar"dık. Dosya biçimi olarak SVG biçimini kullandık.

Bu görsele, Pinterest üzerinden erişmiştik. Sonra linki bir daha bulamadık. Gördüğünüz gibi, Türkçe karakterler GIF üzerinde yok. Biz de bu açığı doldurmaya çalıştık.

Süreci ilk öğrendiğimiz video Tasarımcı Dayı'ya ait:



Programı ilk başlattığınızda ISO 8859-1 (Latin1) ayarlarıyla gelecektir. Bu ayarlarda Türkçe karakterler yoktur. Türkçe karakterlerin olduğu kümeyi etkinleştirmek için Encoding / Reencode / ISO 8859-9 (Latin5) kodlamasını seçiniz. Artık Türkçe karakterler etkin durumdadır. Kaynak: https://fontforge.org/docs/ui/menus/encodingmenu.html#built-in-encodings

Eminiz daha çok detay vardır. Fontun üretim aşamasında iki önemli unsuru öğrendik:

1) Kern: Harflerin girinti çıkıntı özelliklerine göre arasındaki özel boşluklandırma mantığıdır. Yani bu, karakter hangi harakter ile yan yana gelirse aralarındaki boşluk kaç birim olmalıdır, şeklinde ayar vermemizi sağlıyor.

Örnek verelim: "/" karakterinden sonra yine "/" gelirse "//" şeklinde görünür; fakat Illustrator üzerindeyken dikkatle bakıldığında, işaretin en üst kısmından aşağıya doğru kılavuz çekildiğinde sonra gelen karakterin üzerine denk geldiğini göreceğiz. Tabi ki her fontun karakter aralık ayarı farklıdır. Doğrudan buradan görmek zor, uygulama içerisindeyken bunu gösrmek daha doğru olur. Bir başka örnek şöyle: "LT" harfleri arasındaki boşluk ile "II" arasındaki boşluk aynı değil. Bir başka örnek: "Trafik" kelimesi. "T"den sonra gelen "r" harfi boşluğa doğru girmiş durumdadır. Bunun istisna hali "Courier New" gibi fontlardır; çünkü "Courier New" fontlardaki amaç her harfin sabit aralık ve genişliğe sahip olmasıdır.

Bununla ilgili şu videoyu izledik:



Videodan bir "kern" örneği:

"f"den sonra "o" harfi getirilmiş. "f"nin sağ üstünden yeşil bir çizgi çektiğimizde "o" harfinin bir kısmını kestiğini görüyoruz. İşte bu aralıklandırma, "kern" ayarlarından geliyor.

Kern ayarı oluşturmak için aşağıdaki adımları uyguladık:

Alternatif olarak, burada, 2 ve 3'üncü adımlarda tüm karakter seçilip daha sonra düzenleme sırasında tablodan silinebilir. Görselde, temsili olarak "f" ve "o" harfleri seçilmiş.

2) Ligature: İki karakterin yan yana gelmesiyle yeni bir karakter oluşturulması ve yeni karakterin herhangi bir kelime işlem uygulamasında seçilmesi durumunda iki ayrı karaktermiş gibi sayılması için yapılan bir ayarlamadır. Örenksiz anlaşılması zor. Genel olarak bunun için "f" ve "i" harfleri kullanılır. "fi" şeklinde yazımda "f"nin sağ üst sapı, "i" harfinin noktası ile yapışır. Dolayısıyla "kern" işlemi de yapılmış olur.

Sokak tabelası fontu için özel bir bitişim karakteri henüz olmadığı veya tespit edilemediği için detayları ilgili vidyonun devamından izleyebilirsiniz: https://youtu.be/UUUeogQAjv0?&t=225

Kullandığımız referans fotoğraflar:

Bazı karakterleri tabi ki bulamadık, uyarladık veya GIF üzerinden hiza alıp çizdik.

FONTUN OLUŞTURULMASINDAKİ ARAYÜZ GÖRSELLERİ DAHA SONRA PAYLAŞILACAKTIR....